νυκτός

νυκτός
νύξ, νυκτός
Grammatical information: f.
Meaning: `night' (Il.).
Compounds: Often as 1. member, e.g. νυκτο-μαχ-ία, -ίη f. abstract formation as if from *νυκτο-μάχος; νυκτο-μαχέω Plu.), νυκτί-πλαγκτος `causing to wander by night' (A.; with locativ. 1. member, partly prob. also analogical; cf. below); as 2. member e.g. in ἀωρό-νυκτ-ος `in untimely nightly hour' (A. Ch. 34), μεσο-νύκτ-ιος `in the middle of the night' (Pi., Hp.; from μέσαι νύκτες); besides -νυχ-, e.g. ἔν-νυχ-ος, ἐν-νύχ-ιος `nightly, in the night' (Il.), νύχιος `nightly' (Hes.), νυχεύω `wake through the night' (E., Nic.); cf. below.
Derivatives: Many derivv., most with ρ-suffix (s. below): 1. νύκτωρ adv. `at night' (Hes., Archil.); 2. νύκτερος `nightly' (trag.) with νυκτερίς, -ίδος f. `bat' (Od., cf. Lommel Femininbild. 53), also as fish- and plantname (Opp., resp. Aët.; Strömberg Fischn. 111, s. also Pflanzenn. 74 on ἑσπερίς a.o.), νυκτερῖτις, -ιδος f. 'ἀναγαλλὶς ἡ κυανῆ' (Ps.-Dsc.; Redard 74f.), νυκτερεύω `pass the night waking', also with δια-, ἐν- etc. (X.), from which νυκτερ-εία f. `nightly chase' (Pl.), -ευμα n. `nightquarters' (Plb.), -ευτής m. `nightly hunter' (Pl.), -ευτικός `useful in nightly hunt' (X.); 3. νυκτέριος `nightly' (Aret., Luc.), τὰ νυκτέρεια = ἡ νυκτερεία (Eun.); 4. νυκτερινός `id.' (IA.) with νυκτερινία or -εία f. `direction of night watch' (Ephesos Ip; wr. -ηα); 5. νυκτερήσιος `id.' (Luc., S. E.; for -ίσιος?, s. Fraenkel 2, 151, n. 1 a. below). -- Further the rare νύκτιος `nightly' (AP), νυκτῳ̃ον n. `temple of the night' (Luc.), after μητρῳ̃ον a. o., Νυκτεύς m. PN (Apollod., prob. shortname; Bosshardt 125 f.). -- On itself stands with λ-sufflx νυκτάλωψ, s. v. But νυκτέλιος adjunct of Dionysos (AP, Plu., Paus.) haplologically for *νυκτι-τέλιος as hypostasis of νύξ and τέλος (τελέω), cf. νυκτελεῖν ἐν νυκτὶ τελεῖν H. and Schwyzer 483.
Origin: IE [Indo-European] [762] *nekʷt- `night'
Etymology: Old inherited word for `night', in most IE languages retained: Lat. nox, gen. pl. nocti-um, Germ., e.g. Goth. nahts, Skt. nák, acc. nákt-am (as adv.), Lith. naktìs, gen. pl. nakt-ų̄, Slav., e.g. OCS noštь etc., all from IE *nokt-; the i-stem in Lat. nocti-um, Lith. nakt-ìs, OCS nošt-ь etc. comes from innovations of the separate languages. The deviating υ in νύξ is often explained as reduced grade e.g. by Brugmann (e.g. Grundr.2II: 1,435), who sees in it the reflex of a following labiovelar; basis then *nokʷt-, what is confirmed by Hitt. nekuz (gen. sg.) from IE *nekʷt-s. Diff. W. Petersen AmJPh. 56, 56f. (υ after *λύξ in ἀμφι-λύκ-η etc.); Sapir Lang. 14, 274 (υ from a laryngal, which is certainly wrong); diff. still H. Petersson LUÅ, NF 11 : 5, 12 f. (rejected by imself Heteroklisie 122 f.). -- The pregr. existence of the r-stem in νύκτωρ (formation like ὕδωρ?; Schwyzer 519 a. n. 4) etc. is proven by Lat. nocturnus; the further formation of the adjectives goes partly parallel to the derivv. from ἦμαρ, ἡμέρα: νυκτερινός : ἡμερινός, νυκτέριος : ἡμέριος, νυκτερήσιος : ἡμερήσιος (s.v.); also νυκτερεύω : ἡμερεύω. Diff., hardly correct on νύκτερος Szemerényi Glotta 38, 120: innovation after ἕσπερος. An i-stem, alternating with the r-stem, is supposed by Benveniste Origines 81 with doubtful right in the 1. member νυκτι--; cf. above. -- The aspirated and t-less form in νύχα νύκτωρ H., ἔν-νυχ-ος, -ιος, εἰνά-νυχ-ες, `nine nights long', νύχιος etc. is attested only for Greek; a convincing explanation has not yet been given; s. the lit. in W.-Hofmann s. nox (with many details) and WP. 2, 338; also Specht Ursprung 220 and Austin Lang. 18, 24 (with Belardi Doxa 3, 215). On -νυχ- as 2. member also Sommer Nominalkomp. 64 f.
Page in Frisk: 2, 327

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • Νυκτός — Νύξ night fem gen sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • νυκτός — νύξ night fem gen sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • нощьныи — (85) пр. 1.Относящийся к ночи, свойственный ночи: множьства ради щедротъ твоихъ изволивыи намъ прѣити веръстѹ д҃ньвнѹю. и на прѣдѣлы прѣстѹпити нощьныѧ. СбЯр XIII, 216; и мало времѧ нощноѥ почиваше. и множаиша на ѹчениѥ ст҃хъ словесъ пребываше.… …   Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)

  • ευκατάνυκτος — εὐκατάνυκτος, ον (Μ) 1. αυτός που μετανοεί, που μεταμελείται εύκολα 2. εκείνος που εύκολα νιώθει θρησκευτική κατάνυξη. επίρρ... εὐκατανύκτως με μεγάλη κατάνυξη. [ΕΤΥΜΟΛ. < ευ + κατα νυκτος (< κατα νύσσω), πρβλ. α κατά νυκτος, δυσ κατά… …   Dictionary of Greek

  • νυκτεγερτώ — νυκτεγερτῶ και νυκτηγρετῶ, έω (Α) είμαι φρουρός και αγρυπνώ κατά τη διάρκεια τής νύχτας. [ΕΤΥΜΟΛ. < νύξ, νυκτός + ἐγερτῶ, πιθ. μέσω αμάρτυρου τ. *νυκτεγέρτης (< νύξ, νυκτός + ἐγείρω «ξαγρυπνώ»). Ο τ. νυκτηγρετῶ < νύξ, νυκτός + θ. εγρε… …   Dictionary of Greek

  • πάννυκτος — ον, Μ παννύχιος, αυτός που διαρκεί όλη τη νύκτα, ολονύκτιος. [ΕΤΥΜΟΛ. < παν * + νυκτός (< νύξ, νυκτός), πρβλ. ακρό νυκτος] …   Dictionary of Greek

  • Нюкта — У этого термина существуют и другие значения, см. Нюкта (значения). Иное название этого понятия  «Никс»; см. также другие значения. Нюкта / Никта (Νυκτός) …   Википедия

  • нощь — НОЩ|Ь (831), И с. Ночь: пришъдъши нощи вьси ѹсънѹть Изб 1076, 235 об.; сии по вс˫а д҃ни и нощи писааше книгы въ келии ЖФП XII, 44г; и тои нощи полѹнощи ˫ависѧ ст҃ыи николаѥ. ц҃рю констѧнтинѹ ЧудН XII, 70в; то же СбТр к. XIV, 183; ˫ако бо тать въ… …   Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)

  • DORMIO — quasi Dermio, a Graeco δέρμα, i. e. pellis: quemadmodum ex benus, bonus, ex hemo, homo; ex Κερκύρα, Corcyra factum, Nempe vett. haec in pellibus dormiendi consuetudo est: in sacris inptimis, quod proprie Incubare Vett. dixêrunt. Tantopere namque… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Χάρων — I Λογογράφος, γιος του Πυθοκλή ή του Πυθέα, που ήκμασε λίγο πριν από τον Ηρόδοτο, επί Αρταξέρξη του A’. Ερεύνησε την ιστορία των ασιατικών λαών, και έγραψε Περσικά, Ελληνικά, Αιθιοπικά, Κρητικά, Λιβυκά, Κτίσεις πόλεων, Περίπλουν των εκτός των… …   Dictionary of Greek

  • αμολγός — ἀμολγός, ο (Α) νεοελλ. νυχτερινό άρμεγμα (Παπαδιαμ. Γ 339) αρχ. 1. στον Όμηρο πάντοτε στη φρ. «νυκτός ἀμολγῷ», στη μέση, στην καρδιά τής νύχτας λέγεται επίσης για το λυκαυγές, όταν φαίνεται η Αφροδίτη, ή για το λυκόφως, όταν ανατέλλει το… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”